In het Museo Boca de Calvari in het centrum van Benidorm werd deze week de expositie ‘Gran Benidorm’ geopend. De expositie is een hommage aan de stad die in zestig uitgroeide van een vissersdorp tot een toeristische metropool die in de hele wereld bekend is.In?Benidorm wordt er deze weken bij stil gestaan dat het precies zestig jaar geleden is dat het eerste bestemmingsplan werd goedgekeurd, een plan dat de basis zou vormen voor het Benidorm zoals het er vandaag de dag uitziet. Voor dat bestemmingsplan was Benidorm een vissersdorp zoals er zo vele waren langs de Spaanse kusten. Spanje leefde onder het juk van een dictatuur en met de nog verse littekens van de burgeroorlog. Er waren grote klassenverschillen en er waren niet veel mensen die het zich konden veroorloven op vakantie te gaan, laat staan om daar veel geld aan uit te geven.

Maar toch, in de loop van de jaren vijftig van de vorige eeuw begon er iets te veranderen en vooral omdat er vanuit het buitenland belangstelling kwam voor het fijne klimaat aan de Spaanse zuidoostkust en de mooie baai waarin het vissersplaatsje Benidorm lag, werden de eerste stappen op weg naar een toekomst met meer toerisme gezet. Het was de toenmalige burgemeester, Pedro Zaragoza Orts, die met zijn vooruitziende blik een bestemmingsplan op papier liet vastleggen dat op dat mo­ment uniek was in heel Spanje: een plaats die in dienst van het toerisme moest groeien. Met brede, evenwijdig aan het strand liggende straten en profiterend van elke vierkante kilometer door vooral de hoogte in te gaan bouwen.Pedro Zaragoza was van 1950 tot 1967 burgemeester van?Beni­dorm. Het was een periode die de plaats, die in 1950 2.726 inwoners had, voorgoed zou veranderen van dorp waarin de inwoners hun brood verdienden met visserij en landbouw tot toeristenstad waarin de dienstensector de belangrijkste bron van inkomsten was. Zaragoza werd vooral bekend vanwege twee zaken: het al genoemde bestemmingsplan en het goedkeuren van het gebruik van de bikini. Het verhaal van de bikini is heel bekend, er is zelfs een film over gemaakt, maar ik wil degenen die het verhaal niet kennen een korte samenvatting niet onthouden: Aan het begin van de jaren vijftig verschenen de eerste buitenlandse toeristen aan de Spaanse stranden met een tweedelig badpak, een kledingstuk dat enkele jaren eerder ontworpen was maar dat in het Spanje van Franco als ‘onzedelijk’ beschouwd werd. Het was zelfs zo dat vrouwen een boete konden krijgen als ze in bikini werden gesignaleerd.?Het geval van een Britse toeristen in bikini die 40.000 peseta’s moest betalen omdat ze onzedelijk gedrag vertoonde, haalde de buitenlandse pers en dat was het moment dat Pedro Zaragoza zijn kans zag. Hij vaardigde in 1952 een gemeenteverordening uit waarin stond dat bikini’s op de stranden van?Benidorm waren toegestaan. Het besluit zorgde ervoor dat Benidorm meer en meer buitenlandse toeristen trok. Maar bij de Spaanse katholieke bewoners viel de verordening niet in goede aarde. Er werd een verzoek om Zaragoza in de ban te doen naar de aartsbisschop gestuurd en deze begon het proces dat tot de excommunicatie van Zaragoza zou moeten leiden. Zaragoza zat echter niet bij de pakken neer. Hij stapte op zijn scooter en reed in acht uur naar Madrid, waar hij om een gesprek met dictator Franco vroeg. Met zijn goede babbel en steekhoudende argumenten slaagde Zaragoza erin Franco te overtuigen en met een officiële vergunning voor het gebruik van de bikini keerde de burgemeester van Benidorm huiswaarts. En zo werd Benidorm de eerste Spaanse badplaats waar de bikini officieel was toegestaan, een feit dat enorm hielp om Benidorm populair te maken bij Noord-Europese toeristen.De stap om het bestemmingsplan aan te passen aan die groeiende stroom toeristen was dus een logische. In hoog tempo begonnen de hotels en appartementengebouwen de grond uit te komen en het aantal ingeschreven inwoners van Benidorm steeg naar zesduizend in 1960, twaalfduizend in 1970, 25.000 in 1980, 42.000 in 1990, 54.000 in 2000 en 72.000 in 2010.Benidorm werd in die decennia hét toeristenoord bij uitstek, dat door velen geliefd is en door even zovelen verafschuwd. Maar niemand kan eromheen dat Benidorm uniek is en als economische motor de hele provincie Alicante op sleeptouw heeft genomen. Het is de Spaanse gemeente waar na Madrid en Barcelona de meeste hotelbedden zijn, er verblijven in augustus bijna een half miljoen mensen en er worden nog steeds nieuwe wolkenkrabbers bijgebouwd.Die bouw de hoogte in heeft ervoor gezorgd dat?Benidorm het grootste aantal inwoners per vierkante kilometer heeft maar ook dat de stad Benidorm compact gebleven is. De opbouw is heel logisch en overzichtelijk: in het midden ligt de oude vissersplaats, met het ‘Castillo’ en de parochiekerk op het hoogste punt, smalle straten en oude panden. Aan beide kanten van dit centrum strekken zich brede zandstranden uit en langs die stranden verrijzen de gebouwen, steeds hoger worden naarmate je verder van zee afgaat, zodat vrijwel elk flatgebouw wel appartementen met zeezicht heeft. Er zijn wijken waar vrijwel alleen buitenlandse toeristen komen en andere waar de Spaanse gezinnen hun vakantie doorbrengen. En in vrijwel elke straat is het levendig, omdat op de begane grond van al die hoge gebouwen horecagelegenheden en winkels gevestigd zijn en deze altijd mensen trekken.Er zijn uitgaansgelegenheden voor jongeren maar ook bars waar ouderen zich op hun gemak voelen en een dansje kunnen wagen. Benidorm is erin geslaagd een metropool te zijn voor toeristen uit de hele wereld en het gebeurt niet zelden dat architecten of toeristische experts uit andere landen een kijkje komen nemen in dit populaire oord dat zestig jaar geleden van de tekentafel kwam.Praktische informatieDe tentoonstelling ‘Gran Benidorm’ van architect en kunstenaar Oscar Túsquets is tot 13 augustus te zien in het Museo Boca de Calvari, aan de Calle Tomás Ortuño 1 in Benidorm. Er worden collages, schilderijen, foto’s en video’s getoond over de ontwikkeling van Beni­dorm. De tentoonstelling was eerder in Barcelona en Londen te ...