Het leven en werk van de Spaanse artiest Salvador Dalí had veel surrealistische trekjes. En dat is bijna dertig jaar na zijn overlijden nog steeds het geval. Een rechter gaf onlangs toestemming om het lichaam van de schilder op te graven om te onderzoeken of Dalí de biologische vader was van de nu 61-jarige Pilar Abel. De Fundación Gala-Salvador Dalí is tegen dit besluit in beroep gegaan maar van de mogelijke dochter wordt deze week DNA materiaal afgenomen.Het bericht over het mogelijk opgraven van het lichaam van Dalí, dat een laatste rustplaats heeft in het Teatro-Museo in Figueres, maakte in de afgelopen weken veel los in Spanje. Want het imago van Dalí als aseksuele man, die zijn vrouw Gala als zijn muze op handen droeg, zou een flinke verandering ondergaan als zou blijken dat hij in 1956 inderdaad een kind zou hebben verwerkt bij een jonge vrouw die tijdelijk in de huishouding werkte in Cadaqués. Dali schepte er gedurende zijn leven vaak over op dat hij zich niet seksueel aange­trokken voelde tot vrouwen, eerder tot mannen. Ook beschreef hij in zijn werk dat hij voortdurend masturbeerde om tot seksuele ontlading te komen maar dat de vrouwelijke lichaamsdelen geen opwinding bij hem veroorzaakten.

Het feit dat een rechter de claim van de 61-jarige Pilar Abel waarschijnlijk genoeg achtte om opdracht te geven tot opgraven van de stoffelijke resten van Dalí, verbaasde eind juni dan ook vriend en vijand. Abel probeert al tien jaar erkenning te krijgen als dochter van Dalí maar niemand nam haar ooit erg serieus en voorgaande DNA proeven met een bewaard gebleven haarlok van Dalí mislukten omdat er niet genoeg erfelijk materiaal van de schilder aanwezig was in de lok. Het helpt ook niet mee dat Abel in Figueres en omstreken bekend staat als ‘de waarzegster’, omdat ze haar brood verdient met het voorspellen van de toekomst en onder de arties­tennaam ‘Jasmine’ jaren te zien was op de regionale televisie van de provincie Gerona.Abel meldt dat het vooral haar eigen oma was die er al toen ze jong was nadruk op legde dat Pilar geen kind was van haar vader. Haar moeder zou met deze man getrouwd zijn toen ze al zwanger was. Haar moeder hulde zich altijd in stilzwijgen als het onderwerp aan de orde kwam.De Fundación Gala-Salvador Dalí, die de nalatenschap van Salvador Dalí beheert, ziet het opgraven van het lichaam als een soort ‘heiligschennis’ en probeert deze dus met een beroep te voorkomen. De stichting beheert het enorme fortuin dat de nalatenschap van Dalí nog steeds dagelijks genereert omdat Dali’s schilderijen veelvuldig worden gereproduceerd en omdat het theatermuseum in Figueres nog altijd elke dag duizenden be­zoekers trekt.De wereld blijft namelijk ook 28 jaar na zijn dood gefascineerd door de bijzondere artiest die in 1904 in Figueres als Salvador Felipe Jacinto Dalí i Do­me­nech ter we­reld kwam. De jonge Salvador had een sterke band met zijn moeder en zij steunde hem in zijn wens om schilder te worden. Hij kreeg al vroeg teken- en schilderles en toen hij vijftien was, werden al houtskooltekeningen van hem geëxpo­seerd in het theater van Fi­gue­res. Later zou Dalí zijn theatermuseum op de plek bouwen waar dit oude theater had gestaan.Toen Salvador zestien was, overleed zijn moeder. Zijn vader hertrouwde snel en dat viel niet in goede aarde bij de jonge artiest. Hij ver­trok naar Madrid om Schone Kunsten te gaan studeren. In die periode leerde hij filmmaker Luis Buñuel en dichter Fe­derico Gar­cía Lorca kennen en hij onderzocht verschillende stijlen van kunst, zoals het kubis­me en dadaïsme. Salvador was al in die periode een opvallende persoon. Hij had lang haar en bak­kenbaarden en kleedde zich in een lange jas. Ook stak hij zijn mening niet onder stoelen of banken. Kort voor zijn af­studeren werd hij van de Academie gestuurd omdat hij ver­klaard had dat er op de universiteit niemand competent genoeg was om hem te beoordelen.In 1926 reisde Dalí naar Parijs, waar hij Pi­cas­so ontmoette. Het gevolg was een grote serie schilderijen die een duidelijke invloed van Picasso en ook Miró lieten zien. Toch ont­wikkelde Dalí ook beetje bij beetje zijn eigen stijl, die een vreemd meng­sel was van classicisme met avant-garde invloeden. Tij­dens een expositie van zijn werk in Barcelona waren de reacties dan ook uiteenlopend, van enthousiast tot perplex tot uiterst negatief. In dezelfde tijd, aan het einde van de jaren twintig, liet Dalí ook de opvallende, gekrulde snor groeien, die uiteindelijk zijn handelsmerk zou worden.Tijdens een verblijf in Parijs werkte Dalí ook samen met Buñuel aan een film: ‘Un chien andalou’, die in 1929 in première ging. Ge­zegd wordt dat de dichter Lorca deze film als een aanval op hemzelf zag en dat het verschijnen van de film het einde betekende van de hechte vriendschap tussen Dalí en Lorca.Dalí bracht zijn zomers meestal door in de badplaats Cadaqués, waar zijn opa vandaan kwam. Hier ontving hij veel andere arties­ten en zo ook in 1929 de dichter Paul Éluard en diens vrouw Gala. Gala werd verliefd op de tien jaar jongere Salvador en zij scheidde van haar man. Vanaf dat moment en tot haar dood in 1982 was Gala de muze en levensgezel van Dalí, maar het stel kreeg nooit kinderen. Gala komt op een groot deel van Dali’s schilderijen voor.Dali had inmiddels het surrealisme ontdekt en in de jaren ‘30 sloot hij zich aan bij een groep surrealistische kunstenaars in Parijs. Bij het uitbreken van de Tweede Wereld­oor­log gingen Salvador en Gala naar de Vere­nigde Staten, waar ze acht jaar zouden blijven. Dalí maakte commerciëlere kunst, illu­streerde boeken, maakte beelden, ontwierp etalages en sieraden en werd in de decennia erna een mediaster die het leuk vond om te sho­ckeren en om zijn publiek op het verkeerde been te zetten, ook via zijn schilderijen.In 1974 opende hij in zijn geboorteplaats Fi­gueres het door hemzelf ontworpen Teatro-Museo, een wonderlijk gebouw. Hij werd door koning Juan Carlos in de adelstand verheven maar de kersverse markies van Púbol raakte geheel van slag toen Gala in 1982 overleed. Hij trok zich terug op het kasteel van Púbol waar Gala begraven lag en later in de Toren van zijn museum in Figueres. Daar leefde hij als een kluizenaar tot hij in 1989 zelf overleed, een enorm legaat aan kunstwerken en talrijke legendes over zijn leven achterlatend. Een erfgenaam voor dat legaat is er niet en dat wil de Fundación Gala-Salvador Dalí ook graag zo houden.Praktische informatieIn de provincie Ge­rona zijn drie belangrijke plekken uit het leven van Dalí te bezoeken: het Teatro-museo in Figueres, een excentriek gebouw met een prachtige collectie (en­tree 14 €, geopend 09.00-20.00 uur en in augustus ook ‘s avonds laat); het kasteel van Gala in Púbol met een heel bijzondere inrichting en tenslotte het strandhuis in Portlligat (Cadaques). Deze beide laatste musea zijn alleen van 15 juni tot 15 september ...