September is één van mijn favoriete maanden. Het is minder druk aan strand en boulevard maar het is nog wel steeds heerlijk weer. Een terrasje pakken is in september dan ook een favoriete bezigheid. De Spaanse bars, ijszaken en ca­feterias hebben bovendien een keur aan drankjes die verfrissend werken. Er is veel meer keus dan alleen een koud biertje of een karaf met feestelijke sangría.Als ik met bezoek uit Nederland op een terras zit, bestelt dat bezoek vaak een cola of een koud biertje. Als ik dan een ‘horchata’ of een ‘granizado’ bestel, is de interesse ge­wekt. ‘Mag ik eens proeven?’, ‘Dat is lekker!’, ‘De volgende keer wil ik dat ook!’ zijn meestal de reacties. Want eerlijk is eerlijk, er zijn weinig drankjes verfrissender dan een granizado de limón en horchata zorgt op momenten dat je door de warmte eigenlijk geen honger hebt maar wél veel dorst voor een zowel dorstlessende als voedzame consumptie.

Bijna elke bar en ijszaak verkoopt in de zomer horchatas en granizados en u kunt ze zelfs in de supermarkt kopen. Maar na­tuurlijk is de kwaliteit van deze drankjes uit de supermarkt niet helemaal gelijk aan die, die u vers en gekoeld op een leuk terrasje nuttigt.Maar wat is horchata? Hoewel er diverse soorten horchatas zijn, wordt met deze naam meestal een melkachtig drankje aangeduid dat gemaakt is van chufas, ofwel aardamandelen. Deze onooglijk uitziende bruine knolletjes groeien onder de grond aan de knolcyperus (Cy­perus esculentus), een plant die al door de oude Egyptenaren werd geteeld en die door de Moren werd meegebracht naar Europa. De streek rondom Valencia bleek bij uitstek geschikt voor het verbouwen van de plant en nog altijd is het die regio waar het overgrote deel van de aardamandelen vandaan komt.De plaats Ayora, in de buurt van Valencia, is al sinds jaar en dag het centrum van de horchata-industrie. Op enorme akkers met zandgrond worden hier in april en mei zaden van de knolcyperus geplant. In de maanden erna beginnen de planten te groeien en onder de grond ontstaat een wortelsysteem. Aan de wortels ontstaan de knobbels die uiteindelijk in november worden geoogst. De chufas worden vervolgens in water geweekt en dan geperst. Aan de melkachtige substantie die ontstaat, wordt suiker toegevoegd en dan wordt het gezeefd. Als u het zelf wilt proberen - want chufas zijn ook op de markt te koop-: 4,5 liter water op 1 kilo chufas en 250 gram suiker.De chufa bevat vitamine C en E en veel mineralen. Bovendien bevat het geen lactose en is dus ook geschikt voor mensen die een koemelkallergie hebben. In voorgaande eeuwen werd horchata zelfs als medicinaal drankje voorgeschreven door doktoren om­dat het zo zuiverend zou werken. Dat laatste doen doktoren niet meer maar het heeft de populariteit van deze puur Spaanse dorstlesser niet in de weg gestaan.Horchata is in sommige zaken ook verkrijgbaar in andere vormen: als amandeldrank (horchata de almendras), hazelnotendrank (horchata de avellanas) of gerstedrank (horchata de cebada). Bovendien is er ook een granizado-versie, dan is de horchata ingevroren en wordt ze verijsd geserveerd.Dat brengt ons bij het tweede, ook zo populaire zomerdrankje, de granizado. Granizado is een drank die afkomstig is uit Latijns Amerika maar die de laatste decennia ook in Spanje heel populair geworden is. In menig bar zult u grote, ronddraaiende vaten hebben gezien met daarin een gele of bruine substantie. De twee populairste smaken in Spanje zijn namelijk de granizado de café en de granizado de limón. In het eerste ge­val is aan een grote hoeveelheid fijn gemalen ijs een flinke scheut gezoete koffie toegevoegd, in het tweede geval een scheut citroensiroop. In de ronddraaiende vaten blijft de granizado een vloeibare, losse substantie en bovendien precies op de goede temperatuur om het ijs niet te laten smelten.In veel van de zaken die gespecialiseerd zijn in granizados kunt u plastic literbekers kopen die met een deksel met handvat worden geleverd zodat u de granizado mee kunt ne­men naar huis of strand en er de hele familie mee kunt verwennen.Overigens zijn er ook mensen die alleen horchata te melkachtig vinden en alleen granizado te waterig of te zoet. Ook voor hen is er een oplossing, namelijk een mengsel van beiden.Een derde verfrissend drankje, dat in elke ijszaak te koop is, is ‘blanco y negro’, een mengsel van koude koffie en een bolletje ijs (smaak vanille of leche merenguada). En dan zijn er natuurlijk de zomerdrankjes die als aperitief voor de maaltijd of zelfs tijdens de maaltijd worden genuttigd. Ten eerste is dat natuurlijk de alom bekende sangria, die er in vele samenstellingen is maar die altijd als basis een jonge rode wijn heeft. Aan deze wijn wordt suiker, een beetje citroensap, stukjes sinaasappel en andere vruchten en eventueel wat specerijen, spuitwater, vermouth of sinaasappellikeur toegevoegd. Vervolgens wordt het mengsel een paar uur gekoeld om het fruit de gelegenheid te ge­ven zijn smaak af te geven. De drank wordt geserveerd in een glazen karaf met ijsblokjes. Er is ook een minder bekende versie die gemaakt wordt met witte wijn en die ‘sangría blanca’ of ‘clarea’ wordt genoemd.Minder bekend bij toeristen maar veel populairder bij de Spaanse bevolking is ‘tinto de verano’. Dit is een mengsel wat al sinds jaar en dag ter plekke op tafel wordt gemaakt maar nu ook kant en klaar in flessen en blikjes te koop is. Men bestelt een fles huiswijn en een fles ijskoude Casera (lichtbruisend mineraalwater) en eventueel wat schijfjes citroen. In een glas gaat de helft wijn, de helft Casera en eventueel ijsblokjes en een schijfje citroen. Het resultaat is een dorstlessende en verfrissende drank die zelfs in de smaak valt bij mensen die niet zo van wijn houden. Een waarschuwing is echter wel op zijn plaats: net als de sangría drinkt de tinto de verano zo lekker weg dat u zonder het door te hebben zo een paar glazen leeg heeft en ongemerkt aardig aangeschoten kunt raken. Als u nog moet autorijden is voorzichtigheid met dit verleidelijke vocht dus op zijn plaats.Tegenwoordig kunt u in elke supermarkt plastic anderhalve literflessen tinto de vera­no vinden waarbij de van het merk ‘Casera’ het lekkerst zijn. Hetzelfde geldt overigens voor de sangría, die zelfs in kartonnen pakken te koop is, de granizado, die in plastic bekers in het vriesvak te vinden is en de horchata, die in een gepasteuriseerde versie in kartonnen literpakken in de schappen staat.Er is dus geen excuus om één van deze zomerdranken niet een keertje te proberen of uw gasten te verassen met een originele versnapering. Maar het lekkerst zijn ...