Iedereen die al wat langer of wat vaker in Spanje is geweest, zal hebben gezien dat de houding van de Spaanse maatschappij ten opzichte van dieren in de afgelopen decennia langzaam maar zeker begint te veranderen. Aan de Costa Blanca gaat die verandering sneller dan in het binnenland, vooral door de invloed van de vele buitenlandse inwoners, die niet kunnen toezien hoe honden dag in dag uit in kleine hokjes worden gehouden of hoe stieren bij feesten vuur op hun hoorns krijgen gebonden. Maar ook de Spaanse jongeren zetten zich steeds meer in voor de rechten van het dier. In een week dat van oudsher het feest van San Antonio Abad, de be­schermheilige van de boerderij- en huisdieren, wordt gevierd, is het interessant om te zien hoe ambivalent de houding van de Spanjaard ten opzichte van het dier is.17 januari is de naamdag van de Egyp­tische monnik Antonius, die in Spanje be­kend staat als San Antonio Abad of San Antonio del Porquet. Antonius leefde in de derde eeuw na Christus. Hij was een zoon van rijke ouders maar hij besloot al zijn bezittingen weg te geven en de woestijn in te trekken. Er is veel over zijn leven bekend geworden omdat een tijd­genoot, aarstbisschop Athanasius, alles op papier zette en naliet voor latere generaties. Antonius zou volgens deze geschriften zeer sober hebben geleefd en hij kreeg later gezelschap van andere monniken. Daarom wordt Antonius ook gezien als de grondlegger van de kloostergemeenschap. Antonius geneesde zieken en hij zou ook dieren hebben genezen.

Zo zou er op een dag een zwijn naar An­tonius toe zijn ge­komen met haar jongen. De jongen waren blind geboren en Antonius wist die blindheid weg te nemen. Vanaf dat moment week het moederzwijn niet meer van de zijde van Antonius en ze verdedigde hem tegen elk naderend gevaar. Op schilderijen en pren­ten van later eeuwen wordt Antonius vaak afgebeeld met het zwijn aan zijn voeten. Een ander verhaal stamt uit de Middeleeuwen. Dit vertelt dat de kloosterorde die uit Antonius’ gezellen ontstond, de Antonieten, toegestaan werd varkens te houden. Deze varkens liepen vrij rond maar op 17 januari werden ze ge­slacht, waarna het vlees verdeeld werd on­der de armen. Deze gewoonte hield in sommige plaatsen eeuwen stand.In Spanje en ook in veel Latijns-Ameri­kaanse landen wordt de naamdag van San Antonio Abad nog altijd uitgebreid herdacht. In de provincie Alicante is er bijvoorbeeld in Benissa twee weken feest, met een jaarmarkt, een kermis, gastronomie en de traditionele dierenzegening voor de deuren van de kerk. Ook in de stad Alicante wordt een week feest gevierd, in en om de Plaza de Toros en in het dorp Biar, in het binnenland van de provincie Alicante, koppelt men San Antonio aan een curieuze figuur, Rei Paixaro genoemd, die meeloopt in de op­tocht van de dieren door het dorp.Het meest traditionele San Antonio-feest wordt echter in Relleu, in het binnenland van de Marina Baixa gevierd. Hier doet men het nog zo als in de Middeleeuwen. Op zaterdag is er een gastronomische markt en wordt voor ogen van het hele dorp (en steeds meer toeristen) een varken traditioneel geslacht. Op de dag erna vindt de zegening plaats van alle mensen die met hun paard, ezel, varken, hond, poes of vogel in een kooitje naar de parrochiekerk komen.Slachten en zegenen: het zijn twee uitersten maar het is tekenend voor de manier waarop er van oudsher met dieren werd omgegaan. Dieren waren er om de mens te dienen en ze moesten dus een functie hebben. Zodra het dier niet meer diende om muizen te jagen, het land te bewerken, het huis te bewaken of de kudde te hoeden, was het niet meer van nut en kon het worden afgemaakt of achter worden gelaten.In noordelijker streken van Europa was dat vroeger ook zo maar we lopen over het al­gemeen toch minstens een generatie voor als het gaat om dierenwelzijn. Vooral de hond en de poes maar ook andere diersoorten worden tegenwoordig beschouwd als lid van het gezin. Hun welzijn wordt nauwlettend in de gaten gehouden, met regelmatige bezoeken aan de dierenarts, vaccinaties en sterilisaties. Het contrast tussen het leven wat de gemiddelde Nederlander of?Belg zijn hond biedt en het leven dat de gemiddelde Spaanse jachthond nog altijd heeft, is dan ook groot.Want ondanks de veranderingen die wel de­gelijk te merken zijn in de Spaanse samenleving en die ertoe leiden dat de dierenbeschermingsverenigingen in de provincie Alicante behalve door buitenlanders ook steeds meer door jonge Spanjaarden worden gerund, is er nog altijd veel ellende van dieren.Er worden nog dagelijks honden en poezen in de steek gelaten. Ze worden uit de auto gezet of naar het asiel gebracht, omdat ze oud zijn of ziek, of omdat de baasjes ge­noeg van ze hebben. In de kolonies straatkatten die steeds vaker goed gecontroleerd worden door vrijwilligers die sterilisaties soms uit eigen zak betalen, verschijnen met regelmaat nieuwe poezen, die duidelijk zijn ach­tergelaten. Vaak zijn de nieuwkomers zwanger.Bij vrijwel alle feesten en tradities waar de Spaanse bevolking aan vast houdt, spelen dieren een rol. Zo zijn er bij dorpsfeesten vrijwel altijd stierenrennen en soms hanengevechten. In de optochten lopen altijd prachtige paarden mee en men verplaatst zich nog graag met ezeltje en kar. Maar ook hier krijgt de invloed van de jongere, meer met het lot van de dieren begane generatie gestalte: in steeds meer plaatsen worden wrede feestonderdelen zoals het opsluiten van een stier in een kist of het vastmaken van fakkels op zijn hoorns, verboden en er zijn al gemeenten in de provincie Alicante waar geen levende dieren meer mogen meedoen aan optochten. Ook circussen met wilde dieren worden in steeds meer ge­meenten verboden en de milieu-afdeling van de Guardia Civil (Seprona) krijgt het steeds drukker met aanklachten die worden ingediend over magere paarden of honden die hele dagen aan een korte ketting liggen.Op de dag van de dierenzegening - zie in de Kalender voor de details in uw gemeente - ziet het er echter uit alsof de bevolking dol is op zijn dieren. In alle soorten en maten worden ze naar het portaal van de kerk ge­bracht en met enkele druppels wijwater op de snuit, staat hen dan hopelijk weer een jaar te wachten waarin ze goed behandeld worden. Maar ook op de dag van San An­tonio is langzaam verandering zichtbaar: de gemeenten organiseren op deze dag nu soms ook ...