Het zuidoosten van Spanje is de streek van de rijstgerechten: van de paella, van de arroz meloso, van de arroz a banda en zelfs van het toetje arroz con leche. Eén van de redenen dat er in de provincies Valencia en Alicante van oudsher zoveel rijstgerechten gegeten worden, is het feit dat er verschillende gebieden zijn waar rijst gewonnen wordt. Het is dus gewoon een voedingsmiddel dat veel voorhanden was en dus betaalbaar.In de eerste plaats is er natuurlijk de Al­bufera, het enorme watergebied ten zuiden van de stad Valencia. Maar ook de Marjal, het watergebied tussen Oliva en Pego, is de laatste decennia weer in opkomst als gebied waar rijst verbouwd wordt. De rijst uit de Marjal, die bestaat in de soorten ‘arroz bomba’ en ‘arroz bombón’, is volgens de kenners bovendien een speciale, zeer smakelijke en gezonde rijst. Diverse topkoks hebben aangegeven dat ze de ze de arroz bombón voor hun gerechten gebruiken en recentelijk hebben wetenschappers bekend gemaakt dat de rijst uit Pego één van de gezondste van Europa is omdat de hoeveelheid arsenicum veel lager ligt dan in de meeste rijstgebieden.

Maar eerst even terug naar het verbouwen van rijst. Een rijstkorrel is eigenlijk een zaadkorrel en dat zaad komt van de plant Oryza sativa, die meer dan achtduizend jaar door de mens verbouwd wordt en die oorspronkelijk uit Azië komt. In eerste in­stantie werd de plant op droge grond verbouwd en regelmatig bewaterd. De Kore­anen ontdekten rond 600 voor Chris­tus een winstgevender manier om rijst te verbouwen: op ondergelopen akkers. De Oryza sativa bleek extra goed te gedijen ‘met de voeten in het water’.Het duurde tot de Middeleeuwen tot de rijstplanten ook in Europa hun intrede deden. Oost-Europa en vooral het Middellandse zeegebied bleken goede klimatologische omstandigheden te hebben voor het verbouwen van rijst. In Spanje waren het de Moren die de rijst meenamen en waterrijke gebieden omvormden tot rijstplantages. Vandaag de dag wordt in de hele wereld jaarlijks meer dan zeshonderd miljoen ton rijst verbouwd, waarvan het grootste deel in China en India. Bijna de helft van de we­reldbevolking eet regelmatig rijst en rijst maakt twintig procent van alle voeding uitIn Spanje produceert men voornamelijk rijst voor binnenlands gebruik en op een relatief kleine schaal. Dat geldt zeker voor de Marjal tussen Pego en Oliva, waar de rijstproductie recentelijk een nieuwe impuls kreeg. De arroz bomba, zo genoemd omdat de korrel rond en dik was, groeide in polariteit maar aftrek bij de kenners kreeg men vooral na het presenteren, vier jaar geleden, van de soort ‘Arroz bombón’. Het ging om een soort die eigenlijk uitgestorven was maar die door wetenschappers nieuw leven was ingeblazen. De plant is beter bestand tegen ziekten en heeft daarom minder bestrijdingsmiddelen nodig. Ook is ze extra goed geschikt om zich in een vroeg stadium onder water te ontwikkelen en ze is dus bij uitstek geschikt voor een gebied als de Marjal, met stijgend en dalend waterniveau en poortjes via welke het niveau wordt geregeld.Bij de eerste proefoogst van de Arroz bombón in 2016 werden tweeduizend kilo’s geproduceerd. De rijst werd ge­distribueerd onder koks en kenners en iedereen was het erover eens: deze rijst absorbeerde meer smaak en plakte minder. Al snel groeide de vraag en dus werd in de jaren erna meer ‘arroz bombón geplant en dat had ook weer een gunstig effect op de vraag naar de iets goedkopere arroz bomba.Inmiddels heeft het bedrijf Pego Natura een bloeiend bedrijf opgebouwd, dat ‘arroz bomba’ en ‘arroz bombón’ aan de man brengt. Zelfs Amazon verkoop stoffen zakken van een halve kilo of een kilo van deze exclusieve rijst.De zaden van de Oryza sativa worden in het voorjaar geplant. De rijstplant gedijt het best in een warm klimaat en, zoals gezegd met de voeten in het water. Betere omstandigheden dan in Pego zijn er dan ook nauwelijks te bedenken, met zijn combinatie van hoge temperaturen en regelmatige neerslag. In eerste instantie profiteert het zaad en later de jonge plant van een laag water van 5 tot 10 cm. Als de plant begint te groeien moet het bovenste deel juist niet in aanraking komen met water, om de bloemen en later zaden te ontwikkelen. Na zes maanden kan de rijst worden geoogst.Rijst bevat veel koolhydraten maar weinig vetten en suikers. Bovendien bevat het vitamine B en veel mineralen, zoals ijzer, magnesium, fosfor en zink. Rijst wordt ook sinds mensenheugenis aangeraden als remedie tegen diarree. Het is , kortom, een veelzijdig voedingsmiddel dat in vrijwel geen keukenkastje ontbreekt.De Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwt echter al enige tijd over de hoeveelheid anorganische arsenicum die er in rijst voorkomt en dat consumptie in grote hoeveelheden daarom vooral voor kinderen niet aan te raden is. Een recente wetenschappelijke studie wijst echter uit dat de hoeveelheid van deze arsenicum sterk verschilt per locatie waar de rijst verbouwd wordt. Chinese rijst heeft 135 mg arsenicum per kilo rijst. Spaanse rijst 180 mg en Ame­rikaanse rijst zelfs 253. Maar rijst uit de Marjal heeft maar 45 mg arsenicum. Dat komt omdat het water hier meestal afkomstig is uit de bergen en steeds ververst wordt. Ook is de bodem nauwelijks vervuild. Arroz bomba en arroz bombón uit Pego zijn dus aanmerkelijk gezonder dan andere rijstsoorten.ExcursieHet is leuk om te voet of op de fiets een excursie te maken door de rijstvelden van Pego. Aan de weg van El Verger naar Pego, de CV-700 is schuin tegenover de ingang naar de urbanisatie Monte Pego een toegang tot het natuurpark. De fietsroute, die vrijwel helemaal vlak is en 16 km lang, voert langs de rijstvelden maar ook langs bosrijker gebied en een fraai uitkijkpunt. Het is er extreem rustig en de groene velden vormen een prachtig contrast met de bergen achter Pego en de blauwe lucht. Ook ziet u er veel reigers, meerkoeten en andere watervogels en roofvogels.U kunt op ditzelfde punt ook beginnen met wandelen maar voor de wandeling die in het natuurpark is uitgezet en die u naar de Muntanya Verda leidt, van waaraf u over de rijstvelden kunt uitkijken, begint noordelijker, in de richting van Oliva. Geef hiervoor Parking Muntanya Verda in op Google ...