Hoewel de traditionele landbouwterrassen in het kustgebied van de Marina Al­ta in de afgelopen halve eeuw steeds meer zijn vervangen door villa’s en urbanisaties zijn er nog steeds veel wijngaarden in deze streek. Het is een regio waar van oudsher veel druiven worden geteeld, vooral voor de productie van wijn maar ook voor het maken van rozijnen. Om de druiven te drogen en zo te veranderen in rozijnen, werden vroeger riuraus gebruikt, speciale bouwwerken die kenmerkend zijn voor de Marina Alta.Het is alweer negen jaar geleden dat de burgemeesters van twaalf gemeenten in de Marina Alta bij elkaar kwamen om ideeën uit te wisselen over een betere bescherming van de riurau. Dit bouwwerk ontstond in de achttiende eeuw en het werd tot halverwege de twintigste eeuw gebruikt als ideale plek om druiven te drogen te leggen, zodat ze zich konden transformeren tot rozijnen.

Een riurau was langwerpig en in principe aan drie kanten afgesloten door muren. De vierde kant was de kant die het grootste deel van de dag in de zon lag. Deze was open met pilaren en ronde bogen. Het dak van het bouwwerk had aan de binnenkant riet, dat de lucht doorliet en aan de buitenkant dakpannen, die de regen buiten hield. Meestal werd de riurau tegen het woonhuis of de schuur aangebouwd maar er zijn ook gevallen bekend van een apart staande riurau. De openingen tussen de bogen waren breed zodat de druiven, die op riet te drogen lagen, goed toegankelijk waren en snel in veiligheid konden worden gebracht als het hard begon te regenen. De rozijnen mochten immers absoluut niet nat worden.Toen de ooit zo belangrijke rozijnenproductie in de Marina Alta niet meer rendabel bleek, verloren ook de riuraus hun functie. Een groot aantal raakte vervallen of werd zelfs afgebroken. Maar aan het begin van deze eeuw gingen er langzamerhand stemmen op dat het hier toch eigenlijk om unieke bouwsels ging en dat deze het waard waren om beschermd te worden. Sommige gemeenten vonden een potje met geld om plaatselijke riuraus te res­taureren en de burgemeester van Jesús Pobre stelde aan zijn collega’s van omliggende gemeenten voor om samen te gaan werken in de bescherming van de riuraus. Er werd een route langs verschillende riuraus uitgestippeld en er kwamen initiatieven om de riuraus te gebruiken voor andere doeleinden dan het drogen van druiven.Het dorp Jesús Pobre is zelf het mooiste voorbeeld van het feit dat een riurau aantrekking kan uitoefenen op de toerist: in de werkelijk prachtige riurau ‘Senyor de Benissadevi’ in Jesús Pobre, die in 2010 helemaal gerestaureerd werd, worden sinds 2013 met regelmaat markten gehouden: elke zondag een markt met groenten, fruit en andere traditionele producten uit de streek, en elke eerste zondag van de maand een tweedehands en antiekmarkt. Vooral deze laatste markt trekt grote hoeveelheden mensen, die van heinde en verre naar Jesús Pobre komen. De ruimte onder de grofstenen bogen bleek in dit geval dus prima geschikt voor een an­der doel dan het drogen van druiven maar daarbij moet wel gezegd worden dat de riurau van Jesús Pobre anders is dan de meeste andere: ze is groter, ze is aan twee kanten open en ze staat niet tegen een woonhuis aan. De riurau van Jesús Pobre is dan ook een zogenaamde ‘Gran riurau’.De burgemeesters van de andere deelnemende gemeenten - Xàbia, La Xara, Be­nissa, Gata de Gorgos, Xalo, Llíber, On­dara, Parcent, Pedreguer, Benitachell en Teulada - keken met interesse naar de ontwikkelingen in Jesús Pobre en deden maar al te graag mee aan de organisatie van routes en andere evenementen die de riuraus uit de vergetelheid zouden rukken. In Xàbia begon men met het organiseren van concerten en filmvoorstellingen in de Gran Riurau dels Català d’Arnauda, een prach­tig gerestaureerd gebouw van 56 meter. Deze riurau stond oorspronkelijk in de partida Roig maar de gemeente liet het ge­bouw steen voor steen overplaatsen naar het park Montaner en daar wordt het nu bijna wekelijks gebruikt voor culturele evenementen.Xàbia telt trouwens nog een paar riu raus: de riurau de les Senioles en de riurau dels Benimeli.De riu rau van Teulada is inmiddels omgevormd tot een ecologisch museum. Het niet al te grote gebouw ligt in het gehuchtje Benimarco; het is mooi opgeknapt en biedt interessante informatie over de landbouw in deze streek. In de regio Jalón, Senija, Llíber en Parcent liggen nog vele kleine riu raus, soms in groepjes bij elkaar. Deze regio staat al eeuwen bekend vanwege de druiven en de wijn die er vandaan komen en veel landbouwers hadden er hun eigen riu rau, die tegen het huis aangebouwd stond als een voorportaal. De route van de riu raus leidt bijvoorbeeld door de buurten Solana, Capelletes en les Forques in Xalò en langs het groepje riuraus in Senijola in Senija. Aan de weg van Xalò naar Gata de Gorgos, in de partida Trosets, ligt een mooie grofstenen riurau met ernaast een indrukwekkende eeuwenoude Johannes­brood­boom.Benissa was één van de laatste gemeenten die zich bij het initiatief van de route aansloot. Maar uiteindelijk werd ook de riu rau van Canor opgenomen. Dit negentiende-eeuwse gebouw heeft acht bogen en binnen nog een traditionele oven.Hoewel de ene riurau bezienswaardiger is dan de andere en de ene beter onderhouden is dan de andere, zijn het allemaal bouwwerken die een erfenis vormen van een economie die ooit vele monden in de provincie Alicante voedde en die ons respect en onze aandacht verdienen. Een route langs deze gebouwen leidt bovendien door het schitterende terrassenlandschap van de Marina Alta en is alleen daarom al een aanrader.Op de website www.rutadelsriuraus.es kunt u een groot aantal routes vinden, die uiteenlopen van 1,5 tot 82 km. Ze zijn gesorteerd per gemeente. De korte routes zijn prima te voet te doen, terwijl voor de langere de fiets het beste vervoermiddel is. De beschrijving van ...